Konser fotoğrafçılığında size en uygun ekipman seçimine karar vermek veya farklı öneriler almak için bizimle İletişim Formu ya da Whatsapp aracılığıyla iletişime geçebilirsiniz.
Yazar: Serkan Tuna
Herhangi bir alanda çekim yapan fotoğrafçıyı düşünün. Işığı ya yapay ışık kaynakları ile ya da aksesuarlar ile kontrol etmeye çalışır. Maalesef konser fotoğrafçısının böyle bir şansı yoktur. Eldeki mevcut ışık ile fotoğraf çekmeye çalışır. Zor ışık koşulları altında, sürekli hareketin olduğu bir sahneyi fotoğraflamak tahmin edildiğinden daha zordur. Aşağıda bahsedilen ilk 10 teknik adım ışık konusundaki zorlukları aşmada konser fotoğrafçılarına yardımcı olabilecek ipuçlarıdır.
X-T1 + XF16-55mm | f/2.8 | 1/400 sn. | ISO-6400
Diyafram: Çoğu konserin düşük ışık koşullarında gerçekleştiği düşünüldüğünde yapılması gereken ilk ayar açık diyafram değeri kullanmaktır. Diyafram açıklığını f/1,4, f/1,8 veya f/2,8 gibi değerlere getirmek sensörün daha fazla ışık almasına yardımcı olduğu gibi sığ alan derinliği de oluşturarak, netlenen objenin arkaplandan ayrılması sağlanmış olur. Sığ alan derinliği oluşturmak hem fotoğraflanan müzisyeni sahnenin karmaşıklığından kurtarmış olur hem de mikrofona yaklaşan bir vokalistin mimikleri veya gitar solosu atan bir müzisyenin parmakları gibi detayların ön plana çıkarılmasını sağlayabilir.
Enstantane: Genel bir kural olarak, hareket dondurulmak istendiği durumlarda 1/125s – 1/250s aralığında bir enstantane değeri kullanılır. Maalesef bu kural iyi aydınlatılmış mekanlarda veya açık hava festivallerinde yapılan konser fotoğrafı çekimleri hariç çok uygulanabilir değildir. Makinaların ve objektiflerin titreşim önleyici mekanizmaları ile beraber enstantane hızları biraz daha yavaşlatılabilir (1/60s – 1/100s gibi). Ayrıca kullanılan objektiflerin çekim anındaki odak uzaklığı da enstantane hızını ayarlarken göz önünde bulundurulmalıdır. Her konser fotoğrafçısı; makinesini, objektifini ve kendi elinin hassasiyetini değerlendirip, hareketi dondurup yakalamak için ideal bir enstantane değeri belirlemelidir. İstemli kamera hareketi, hareket netsizliği gibi özel teknikler kullanılarak konser fotoğrafı çekilecekse enstantane hızı daha da yavaşlatılabilir.
X-H1 + XF16-55mm | f/2.8 | 1/125 sn. | ISO-6400
ISO: Diyafram açıklığı ve enstantane hızıyla yeteri kadar ışık ayarlanamadığı durumlarda ISO değerlerine başvurulmalıdır. Çoğu konser fotoğrafı için 1600 – 6400 ISO aralığı iyi sonuçlar vermektedir. Her konser fotoğrafçısı makinasının limitlerini kendisi belirlemelidir. Bir makinenin 12.800 ISO gibi değerlere çıkabilmesi, bu değerlerde başarılı performans göstereceği anlamına gelmez. Yüksek ISO, fotoğrafta “noise”a sebep olmaktadır. Yüksek ISO kullanıldığı durumlarda “noise” azaltıcı yazılımlarla çekim sonrası düzenlemeler yapılmalıdır.
RAW Formatı: JPEG formatında fotoğraf çekildiği zaman, makine fotoğraflar için beyaz ayarı, kontrast, doygunluk, keskinlik gibi ayarlamaları otomatik yapar. Her ne kadar kameraların yaptığı bu düzenlemeler genelde olumlu sonuçlar verse de özellikle çekim sonrası işlemelerde sıkıntılara sebep olabilmektedir. Doğal olmayan tonlardaki ışık ortamlarında ve sürekli değişken ışık altında olan konser sahnelerinde özellikle beyaz ayarını kameraya yaptırmak, istenmeyen sonuçların elde edilmesine sebep olur. Fotoğraf işlemelerinde daha başarılı sonuçlar elde edebilmek; pozlama, beyaz ayarı, doygunluk, kontrast, berraklık ve benzerlerini fotoğrafçının kendisinin belirleyebilmesi için çekim formatı RAW olmalıdır.
X-H1 + XF35mm | f/1.4 | 1/1000 sn. | ISO-6400 |
X-H1 + XF35mm | f/1.4 | 1/1600 sn. | ISO-6400 |
Beyaz Ayarı: Yukarıda da bahsedildiği gibi konser sahnelerinde mavi kırmızı tonlardaki ışık ve bunlar arasındaki ani geçişler sebebiyle, çekim aşamasında beyaz ayarını manuel olarak değiştirebilmek çok mümkün değildir. Bu nedenle hem beyaz ayarını otomatiğe almak hem de RAW formatında çekim yapmak, istenilen ışık sıcaklığında fotoğraf elde edilebilmesi anlamında önemlidir.
Çekim Modu: Başlangıç aşamasında diyafram öncelikli modda çekim yapmak, konser fotoğrafçılığına yeni başlayanlar için avantaj sağlasada; fotoğrafçı tecrübe kazandıkça diyaframın, enstantane hızının ve ISO’nun fotoğrafçı tarafından belirlendiği manuel modda çekim yapılması her zaman daha güvenlidir. En son teknoloji fotoğraf makineleri bile hızlı akışların olduğu sahnelerde yarı otomatik modlarda tutarlı sonuçlar elde edemeyebilir. Enstantane veya diyafram öncekli modlar fazla pozlanmış veya az pozlanmış fotoğraflara sebep olabilmektedir. Tutarlı bir ışık, doğru pozlanmış tekrarlanabilir fotoğraflar elde edebilmenin yolu manuel modda çekim yapmaktır. Gerek duyulması halinde manuel modda çekim yaparken histogramdan da faydalanılmalıdır.
X-H1 + XF16-55mm | f/2.8 | 1/15 sn. | ISO-6400
Işık Ölçümü: Yarı otomatik modlarda çekim yapıldığı zaman dikkat edilmesi gereken diğer bir önemli parametre ışık ölçümüdür. Konser sahnelerinde ışıklandırma homojen değildir. Müzisyenlerin konumu, hareket alanları farklı şekillerde aydınlatılabilir. Çekim esnasında ışık bütün müzisyenleri aydınlatabildiği gibi, müziğin özel anlarında (vokal yapan bir müzisyene yoğunlaşılması veya solo atan bir gitaristin aydınlatılması gibi) farklı ışık ortamları ile karşılaşılabilinir. Bu sebeplerle eğer yarı otomatik modlarda konser fotoğrafı çekiliyorsa, ışık ölçümü noktasal olmalıdır ve odaklanan objeye göre ışık ölçümü yapılmalıdır.
Çekim Hızı: İyi konser fotoğrafı çekmek istiyorsanız, kötü konser fotoğrafları çekmeye hazır olun. Sürekli bir hareketin söz konusu olduğu sahnede, spor fotoğrafçılığında da sıkça kullanıldığı gibi seri çekim hızı tercih edilmelidir. Bu şekilde yapılan çekimlerde belki benzer bir anın 9 - 10 fotoğrafından 7 – 8 tanesi netsiz, odak dışı, kötü fotoğraflar olacak ancak en azından odaklanmış ve keskin bir şekilde bir fotoğraf elde etme şansı da arttırılabilecektir. Seri çekim yapılmadığı durumda ise fotoğrafçı için çok önemli bir anı ıskalanabilecektir. Değerlendirilmesi gereken bir diğer konu da sahnede fotoğrafçı bir sekansa, bir müzisyene odaklanmışken, sahne üzerinde farklı bir yerde hemen arkaplanda farklı aksiyonların gerçekleşiyor olmasıdır. Tek çekim (single mod) tercih edildiğinde belki önde odaklanılan an doğru yakalanacak ama arka tarafta daha ilgi çekici anlar ıskalanabilecektir (örn. vokaliste odaklanmış tek çekim yapılırken, arkada zıplayan gitaristin fotoğrafının yakalanamaması gibi).
X-H1 + XF16-55mm | f/2.8 | 1/80 sn. | ISO-6400
Netleme: Işık koşullarının görece yetersiz olması ve sürekli hareket halindeki bir sahneyi fotoğraflarken en sık yaşanan problem netlemeyle ilgilidir. Yukarıda önerildiği gibi açık diyafram değerleriyle sığ alan derinliği kullanmak da netleme işini daha da zorlaştırmaktadır. Netleme konusunda verilebilecek en önemli tavsiye tek noktadan otomatik netleme yapmaktır. Tek noktadan makineye otomatik netleme yaptırırken iki olasılık vardır. Ya makinenin en hızlı netleme yapabildiği merkez noktadan netleme yapılıp kaydırma tekniği ile kadraj ayarlanmalıdır ya da çekim sırasında farklı yerlerdeki netleme noktaları seçilmelidir. Netleme modlarından “single” veya “continous” modlarının kullanımı fotoğrafçının alışkanlıkları ile ilgilidir. Ne kadar farklı ışık koşullarında netleme konusunda pratik yapılırsa, o kadar net ve keskin fotoğraflar elde edilebilinir.
Flaş Kullanımı: Hemen hemen bütün konserlerde flaş kullanımı ve diğer harici ışık kaynakları sahnedeki müzisyeni ve seyirciyi rahatsız etmesi sebebiyle yasaktır. Yine de flaşla ve harici ışıkla çekim yapılacaksa müzisyenlerden ve organizasyondan izin alınması gerekir ve ışık mümkün olduğunca tavandan veya duvardan sektirerek kullanılmalıdır.
Özetle:
- Açık diyafram
- Hareketi dondurabilecek hızda enstantane
- Yüksek ISO
- RAW formatında çekim
- Otomatik beyaz ayarı
- Manuel mod
- Noktasal ışık ölçümü
- Yüksek hızda seri çekim
- Tek noktada otomatik netleme
- Çok nadir harici ışık kullanımı
|
X-T1 + XF10-24mm | f/4 | 1/500 sn. | ISO-800
Kamera: İster çarpan faktörlü, ister tam çerçeve sensörlü olsun, ister yeni nesil aynasız ister eski tip aynalı makinelerden olsun, konser fotoğrafçılığında kullanılacak kameralarda düşük ışık koşullarında iyi performans vermesi öncelikli tercih sebebi olmalıdır. Yüksek ISO değerlerine çıkabilip az “noise” veren herhangi bir tip kamera konser çekimlerinde rahatça kullanılabilir. Bunun haricinde hızlı netleme yapabilmesi, seri RAW fotoğraf çekimlerinde “buffer” kapasitesinin yüksek olması diğer aranan özellikler olmalıdır. Belki de konser fotoğraflarında çekim yapılacak makinanın en önemli özellikleri; alışkanlıklar, hafiflik, ergonomi gibi kişisel tercihlere cevap verebilmesidir. Çarpan faktöre sahip sensörlü makinalar küçüklük ve hafiflik sebebiyle tercih edilirken, tam çerçeve makinalar yüksek ISO başarımı sebebiyle ön plana çıkmaktadır. Gelişen teknolojiyle çekim aşamasında elde edilecek fotoğrafın canlı izlenmesine olanak sağlayan aynasız makineler de konser fotoğrafçılığı çekimlerinde tercih edilen kamera tipleridir.
X-T1 + XF10-24mm | f/4 | 1/80 sn. | ISO-6400
Objektif: Teknik konularda bahsedildiği üzere açık diyafram özelliğine sahip hızlı objektifler, konser fotoğrafçılığının olmazsa olmazlarıdır. f/2,8 diyafram açıklığına sahip değişken odaklı objektifler çoğu konserde başarılı sonuçlar verebilecek yapıdadır. Bu sebeple 24-70mm f/2,8 ve 70-200mm f/2,8 değişken odak uzaklıklı objektifler, konser fotoğrafçılığında en çok tercih edilen objektiflerdir. Bu odak uzaklıklıklarının haricinde 10-24mm gibi geniş açılı değişken odaklı objektifler de konser fotoğrafçılığında özellikle yakın çekimlerde etkili sonuçlar verebilen objektiflerdir. Bunların haricinde, konser fotoğrafçıları geniş açıdan telefotoya; düşük diyafram değerine sahip sabit odaklı objektifler de kullanmaktadırlar (16mm f/2,8 , 50mm f/1,8 , 80mm f/2,8 , 200mm f/2,8 gibi). Bu tarz objektifler hem diyafram açıklığı ile fazla ışık alıp daha sığ bir alan derinliği sunarken hem de optik yapıları daha basit olduğu için daha keskin fotoğraflar sunabilmektedir. Bir konser fotoğrafçısı büyük açık hava festivallerinden küçük kapalı karanlık mekanlara kadar çok farklı fiziksel özelliklere sahip sahnelerin fotoğraflarını çekmek durumunda kalabileceği için yukarıda bahsedilen değişken odak uzaklı objektiflerin hemen hemen hepsi objektif parkurunda olmalı ve de en azından bir tane sabit odaklı objektife sahip olmalıdır.
X-T1 + XF55-200mm | f/4.2 | 1/1000 sn. | ISO-1600
Aksesuarlar: Hem çok fazla sayıda hem de yüksek seri hızda fotoğraf çekmek özellikle aynasız fotoğraf makinalarının bataryalarını çok zorlamaktadır. Bu sebeple bir konser fotoğrafçısının en öncelikli sahip olması gereken aksesuarlar yedek batarya ve “battery grip”tir. Battery griple beraber aynı anda iki veya üç batarya makineye bağlı olduğu için hem sık sık batarya değiştirme işlemi yapılmamış olur hem de dik kadraj çekimlerde gripteki fazladan deklanşör çekim kolaylığı sağlayabilir.
Yedek batarya için verilen kullanım gerekçeleri hafıza kartları için de geçerlidir. Hem yüksek hızda seri çekimde karta yazma hızı yeterli seviyeye hem de çok fazla sayıda büyük boyuttaki RAW format fotoğrafları saklayabilecek kapasiteye sahip olmalıdır.
Her konser mekânında bulunması gereken uyarıyı belki de en çok konser fotoğrafçıları dikkate almalıdır: “Alan içindeki yükses ses geçici veya kalıcı işitme kaybına neden olabilir!”. Sahnenin çok farklı yerlerinde olan bir konser fotoğrafçısı yeri gelir kendini sahnenin en önünde bulur yeri gelir bir hoparlörün hemen yanında. Bu sebeple kulakları korumak için kesinlikle kulaklık kullanılmalıdır.
X-H1 | f/1 | 1/80 sn. | ISO-6400
Bir konser fotoğrafçısı, bir konser boyunca asla bir yerde sabit durmamalıdır. Sahne önü, sahne arkası, sahne üstü, seyircilerin arası vb. her yerden çekim yapmalıdır. Bu farklı yerlerden yapılan çekimler farklı objektifler gerektirir. Hatta bazı konser fotoğrafçıları birkaç makineyle çalışırlar. Çekim yapılan mekâna göre değişmekle beraber çoğu konser fotoğrafçısı bütün ekipmanlarını yanında taşır. Bu da kaliteli, bütün ekipmanlarını taşıyacak kadar geniş ancak hareket kabiliyetini azaltmayacak kadar küçük bir çanta gerektirir. Kimi konser fotoğrafçısı da bütün ekipmanlarını taşıyacağı bir çanta yerine kemere takılabilen küçük objektif çantalarını/kılıflarını tercih etmektedirler. Buradaki en önemli nokta hem ekipmanları güvenli bir şekilde her zaman yanında bulundurmak hem de etrafa en az seviyede rahatsızlık vererek konser sırasında hareketli olmaktır.
X-T1 + XF55-200mm | f/4.5 | 1/60 sn. | ISO-6400
Konser fotoğrafçılığında size en uygun ekipman seçimine karar vermek veya farklı öneriler almak için bizimle İletişim Formu ya da Whatsapp aracılığıyla iletişime geçebilirsiniz.
|
Yazar Hakkında
1984 Ankara doğumluyum. 29 yaşına kadar fotoğrafsız geçen ömrün intikamını alırcasına 2013’ten beri fazlaca aktif olarak fotoğrafçılıkla ilgilenmekteyim. İlk 3 yıl boyunca teori ve pratik eğitiminden sonra kendi yolumu bulup 2016’dan beri sadece konser fotoğrafı çekmekteyim. 2017’den beri de bu yolculukta Fujifilm bana eşlik etmekte. 2017’de XT-1, 2020’de de XH-1 ile süren bu yolculuğun yakın gelecekte başka bir araç değişimi yaşanması ümidiyle…
|
KONSER FOTOĞRAFÇILIĞIYLA İLGİLİ ÖNERİLEN EKİPMANLAR
GÖVDELER
OBJEKTİFLER
YARDIMCI EKİPMANLAR