Yazar: Ümit Erdem

Samanyolu fotoğrafçılığı veya yıldız fotoğrafçılığı, fotoğrafı izleyenlerin büyük keyif aldığı, bu fotoğraflar nasıl çekiliyor diye merak ettiği bir konudur. Gece gökyüzüne baktığımızda uçsuz bucaksız bir kum denizi gibi nokta nokta gördüğümüz, bakarken hayallere daldığımız gökyüzünü nasıl fotoğraflarız? Ne gibi hazırlıklar yapmalıyız? Çekim esnasında nelere dikkat etmeliyiz?

Fujifilm GFX50S / GF32-64mmF4 | f/4 | 20sec. | ISO-6400

Fujifilm GFX100 / GF23mmF4

Işıktan Uzağa Gidin

Öncelikle çekime çıkacağımız gün oldukça önemli. Bu konuda dikkat etmemiz gereken birkaç husus var. İlk olarak ay takvimini kontrol etmeliyiz. Ayın gökyüzünde “yeni ay” konumunda olduğu zamanı tercih etmemiz çekimlerimiz açısından faydalı olacaktır. Yeni ay zamanında ay gökyüzünde görünmeyeceği için yıldızları daha rahat görebiliriz. Çeşitli telefon aplikasyonları (Star Walk, Sun Surveyor) ile ayın ve samanyolunun konumunu öğrenebiliriz. Çekim yapacağımız bölgede bulut olmaması, nem olmaması da çekim kalitemizi olumlu etkileyecektir. Ancak en önemlisi çekim bölgemizde ışık kirliliğinin olmaması. Şehir ışıklarından ne kadar uzaklaşırsak o kadar karanlıkta olacağız. Bu da fotoğraflarımızın istediğimiz gibi olmasını sağlayacak.

Fujifilm X-T4 / XF8-16mmF2.8 | f/2.8 | 20sec. | ISO-1600 

Çekim Ortamına Hazırlıklı Olmalısınız

Çekim bölgemizi netleştirdikten ve hava durumu kontrol ettikten sonra yapmamız gereken birkaç şey kalıyor. Genellikle çekim yapılan bölgeler yukarıda da belirttiğim gibi şehirden uzak yerler oluyor. Bu da temel ihtiyaçlarımızı yanımızda bulundurmamız gerekliliğini doğuruyor. Çekimleri gece ve genellikle uzun süre yaptığımız için havanın soğuk olması ihtimaline karşı yanımıza kalın kıyafetler almalıyız. Yine bulunduğumuz bölgeden dolayı yiyecek içecek bulmamız zor olabiliyor, bu konuda da hazırlığımızı yapmalıyız. Kamp sandalyesi, el feneri, mobil cihazlarımız için de harici şarj ünitesi bulundurmamız faydalı olacaktır.

Fujifilm GFX50s / GF63mmF2.8 | f/2.8 | 10sec. |ISO-6400

Çekim için yanımıza alacağımız ekipmanlardan bahsedecek olursak; kameramız, açık diyaframlı ve geniş açılı objektifimiz, kullanacağımız hafıza kartımız haricinde yedek hafıza kartları da bulundurmamız faydalı olabilir. Uzun pozlama fotoğraflar çekeceğimiz için makinemizi sabitlememiz gerektiğinden dolayı tripod, genellikle çekim bölgemizde uzun zaman geçirdiğimiz için yedek batarya, çekim esnasında titremelerin olabildiğince az olması için kablolu/kablosuz kumanda ve son olarak çok fazla bilinmese de ışık kirliliği yapan bizim göremediğimiz dalga boylarını kırması için doğal gece filtresi olarak sıralayabiliriz. 

Fujifilm GFX50s / GF23mmF4 | f/4 |10sec. | ISO-6400

Ekipman Önerisi

Ben çekimlerimi Fujifilm kameralar ile yapıyorum. Fujifilm’in X Sistem ve orta format kameralarının hemen hemen hepsi ile çekimler yaptım. Samanyolu ve yıldız fotoğraflarında yüksek ISO’ ya ihtiyacım oluyor ve bu farklı iki format kamera ile istediğim ISO performansını elde edebiliyorum.  Son zamanlarda X Sistem modeller içerisinden çoğunlukla X-T4 modelini, orta format serisinden ise GFX100S modelini kullanıyorum.

Fujifilm GFX50s / GF23mmF4 | f/4 | 15sec. | ISO-6400

Objektif olarak önceliğim açık diyaframlı ve geniş açılı objektifler oluyor. Gece açık diyafram ISO’yu daha az arttırmam için faydalı oluyor. Geniş açı lensler ile de daha fazla alanı kadrajıma alabiliyorum. Mümkünse F2.8 ve altı diyaframlardaki objektifleri tercih ediyorum. Örnek verecek olursak; sabit odaklı objektiflerden XF14mm F2.8, XF16mm F1.4, XF18mm F1.4, XF23mm F1.4, XF23mm F2 ve zoom objektiflerden XF8-16mm F2.8 diyebiliriz. Tabi burada şöyle bir durum da var; eğer elinizde XF18-55mm F2.8-4 veya XF16-55mm F2.8 varsa objektifinizin en düşük odağında ve diyafram olarak F2.8’de rahatlıkla çekimler yapabilirsiniz ya da geniş açı olarak XF10-24mm F4 objektifiniz varsa ISO’nuzu biraz daha yükseltip güzel sonuçlar elde edebilirsiniz. Yukarıda saydığım objektiflerin tamamı ile çekimler yaptım ve gayet tatmin edici sonuçlar elde ettim.

Fujifilm X-T4 / XF18mmF1.4 | f1/4 | 10sec. | ISO-1600

GFX modellerinin ISO performansları gerçekten iyi. Sensör boyutunun tam kare sensörlü makinelerden yaklaşık olarak 1.7 kat daha büyük olmasının da bunda etkisi var. GF serisi objektiflerden GF23mm F4, GF30mm F3.5, GF45mm F2.8 objektifleri tercih edebilirsiniz. 

Fujifilm GFX50s / GF23mmF4 | f/4 | 20sec. | ISO-4000

Çekim için Kullanabileceğiniz Ayarlar

Çekim Modu: Çekim modumuzu manuel ayarlarda tutmalıyız. Enstantane, diyafram, ISO, beyaz ayarı ve fokusumuzun kontrolü bizde olmalı.

Diyafram: Gece çekimi yapacağımız için mevcut lenslerimiz arasından en açık diyaframlı lensi seçmeliyiz. İdeal olanı F2.8 ve altıdır. Daha kısık diyaframlı objektifler ile çekim yapacak olursak ISO değerinizi arttırmamız gerekebilir.

Enstantane: Gece gökyüzü ve samanyolu çekimlerinde enstantane değerimizi düşük tutmamız gerekiyor. 5 saniye ile 30 saniye arasında değerler yeterli olacaktır. Enstantane değerimizi çok düşük tutarsak eğer dünya döndüğü için yıldızları nokta şeklinde göremeyiz, çizgisel görünmeye başlarlar. İdeal pozlama süremizi “500 Kuralı” olarak tabir edilen bir yöntem ile hesaplayabiliriz. Bu kural bize mevcut objektifimiz ile maksimum pozlama yapabileceğimiz süreyi veriyor. Bir örnek verecek olursak; 16mm objektifimiz varsa eğer 500/16=31,25 ediyor. Yani maksimum 30 saniye pozlama yapabiliriz anlamına geliyor. Eğer Fujifilm X sistem kamera ile çekim yapacaksak 1.5 çarpanlı sensörden dolayı öncelikle 500/ (16*1.5) olarak düşünüyoruz. Orta format lens ile çekim yapacaksak, sensör boyutunun yaklaşık olarak 44*33 mm olmasından dolayı ters çarpan devreye giriyor; 500 / (16*08) olarak hesaplama yapıyoruz. Deklanşöre bastığımızda kameramızın titrememesi için zaman ayarını açabiliriz ya da kumandamız ile çekimimizi başlatabiliriz.

ISO: ISO değerimizi düşük değerlerde tutmuyoruz. Yüksek değerlerde makinemizin ışığa olan hassasiyeti fazla olduğu için samanyolunu ve yıldızları bizim çıplak gözle görebildiğimizden daha kolay algılayabiliyor ve fotoğrafa yansıtıyor.  Diyaframımızı lensimizin en düşük değerine alıp, enstantanemizi 500 kuralına göre ayarladıktan sonra ISO değerimizi veriyoruz. Bağlangıç değerimizi 1600 ISO yapıp, çıkan sonuca göre kademeli şekilde azaltıp ya da arttırabiliriz.

Netleme: Objektifimizin netleme mekanizmasını otofokusta tutmuyoruz. Gece karanlığında çekim yapacağımız için netlememiz sağlıklı olmayabilir. Manuel fokusa alıp netliği kendimiz yapıyoruz. Bunun en pratik yolu fokus halkasını sonsuzun bir tık önüne almaktır. Birkaç deneme çekiminden sonra doğru netliği bulabiliyoruz. Ben Fujifilm’ in ürettiği makinelerinin aynasız olmasından faydalanıyorum. Vizörden veya ekranda istediğim kadraja ayarladıktan sonra ISO’yu yükselterek artan hassasiyet sonrasın görüntüyü %100 yakınlaştırıp netliğimi sorunsuzca yapıyorum.

Beyaz Dengesi: Beyaz dengesini otomatikte tutmamız renklerin tutarlı olmamasını sağlayacaktır. Kelvin değerini kendimiz girerek istediğimiz tonlarda görüntü elde edebiliriz. 5000 kelvin üzeri sıcak, altı ise soğuk tonlarda fotoğraf elde etmemizi sağlar.

Yazar Hakkında 1982 yılında Antalya'da doğan Ümit Erdem lise yıllarında fotoğrafla ilgilenmeye başladı. Çeşitli reklam ajansları ve dergilerle çalıştı. Stock fotoğrafçılığı, doğa, insan ve belgesel fotoğrafçılığı ilgi alanına girmektedir. 2009 yılından bu yana ANFAD (Antalya Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği) üyesidir. Yine 2010-2012 yıllarında aynı derneğin yönetim kadrosunda yer almıştır. Yurtiçi ve yurtdışı birçok yarışmada derece ve sergilemeler almıştır. Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümünü dereceyle bitirmiştir. 2015 yılı Young Photographer Awards ödülüne layık görülmüştür. Ümit Erdem halen Fujifilm Antalya Showroom ve Eğitim Merkezi bünyesinde Temel Fotoğraf Eğitimleri ve X-Workshop eğitimleri vermekte. Instagram: @umiterdem

GÖKYÜZÜ FOTOĞRAFÇILIĞIYLA İLGİLİ ÖNERİLEN EKİPMANLAR

Fujifilm X-S20 Gövde

Fujifilm X-T5 Gövde

Fujifilm X-H2s Gövde

Fujifilm X-H2 Gövde